اختلال ساختگی چیست و چگونه درمان میشود؟

اختلال ساختگی

اختلال ساختگی در واقع هنگامی رخ می‌دهد که فرد به صورت آگاهانه نقش بیمار را برعهده می‌گیرد و اضطراب و تعارض‌های درونی به شکل بیماری‌های ساختگی و جسمی خود را نشان می‌دهند. برخلاف افراد متمارض که به دنبال اهداف مادی هستند، هدف بیماران دچار اختلال ساختگی دریافت مراقبت هیجانی است. این بیماران برای دست یافتن به نقش بیمار، به حیله‌گری روی می‌آورند.

در اختلال ساختگی، افراد نشانه‌هایی را از خود بروز می‌دهند که هدف از آن، کسب نفع خاصی نیست، بلکه قصد دارند نقش بیمار را حفظ کنند. این نشانه‌ها می‌تواند جسمانی یا روانی و یا ترکیبی از هر دو باشند. آنچه اختلال ساختگی را بسیار جالب می‌سازد این است که فرد انگیزه پنهانی، مانند کسب منفعت مالی یا اجتناب از مسئولیت‌ها را ندارد بلکه این افراد از بیمار بودن لذت می‌برند و برای اینکه بیمار به نظر برسند یا خود را بیمار کنند، دست به هر کاری می‌زنند.

توجه داشته باشید که این اختلال نام‌های دیگری نیز دارد که می‌توان به اعتیاد به بیمارستان، اعتیاد به جراحی‌های متعدد و سندروم بیمار حرفه‌ای اشاره کرد.1
 

علت اختلال ساختگی

علت اختلال ساختگی ناشناخته است. با این حال، محققان معتقدند که هر دو عامل بیولوژیکی و روانی در بروز این اختلال نقش دارند. برخی از تئوری ها حاکی از آن است که سابقه سوءاستفاده یا غفلت در کودکی، یا سابقه بیماری های مکرر در خود یا اعضای خانواده که نیاز به بستری شدن دارند، ممکن است عواملی در بروز این اختلال باشد.

بیشتر بیماران مبتلا به اختلال سابقه سوءاستفاده، آسیب زا، اختلال در خانواده، انزوا اجتماعی، بیماری مزمن پزشکی زودرس یا تجربه حرفه ای در مراقبت های بهداشتی (آموزش پرستاری، کار در زمینه کمک های بهداشتی و غیره) را دارند.2
 

عوامل خطر اختلال ساختگی

عوامل متعددی ممکن است خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهند، از جمله:

افسردگی

اختلالات شخصیتی

تجارب گذشته در زمان بیماری

یک بیماری جدی در دوران کودکی

احساس ضعیف از هویت یا عزت نفس

تمایل به ارتباط با پزشکان یا مراکز پزشکی

ترومای کودکی، مانند سوء استفاده عاطفی، جسمی یا جنسی

از دست دادن یک دوست عزیز از طریق مرگ، بیماری یا تنهایی.2
 

انواع اختلال ساختگی

برخی از انواع اختلال ساختگی عبارتند از:
 

1. با علائم روانشناختی بیشتر

در این نوع اختلال افراد سعی می‌کنند علائم یک بیماری روانی مانند اسکیزوفرنی را از خودشان نشان دهند. آن‌ها ممکن است بدون تمرکز به نظر بیایند و توهمات خود را همراه با پوچی ابراز کنند و از تجربه دیدن یا حس کردن چیزهایی بگویند که اصلا وجود ندارد. این اختلال به سندروم گانسر یا زندان نیز معروف است.
 

2. با علائم فیزیکی بیشتر

افرادی که این نوع از اختلال ساختگی را دارند سعی دارند عمدا علائم جسمی را مانند درد در قفسه سینه، مشکلات مربوط به معده و تب را از خود نشان بدهند. این اختلال معمولا به سندروم مونچاوسن شناخته می‌شود.
 

3. با هر دو علائم فیزیکی و روانشناختی

در این نوع از اختلال ساختگی افراد سعی دارند که علائم فیزیکی و جسمی را همراه باهم بروز دهند و به اشخاص دیگر نشان‌‌دهند که دچار هر دو نوع از این بیماری‌ها به طور همزمان شده‌اند یا این‌که وجود یکی از آن‌ها باعث به وجود آمدن دیگری شده است.
 

4. اختلال ساختگی در دیگران

در این نوع اختلال فرد علائم بیماری را در خودش نشان نمی‌دهد و بیمار بودن را به خودش نسبت نمی‌دهد بلکه این را به دیگران القا می‌کند که آن‌ها بیمار هستند و علائمی دارند و موفق به این می‌شوند که آن‌ها را مریض نشان دهند.

این افراد بیشتر این کار را نسبت به کسانی که دوستشان دارند انجام می‌دهند تا با آسیب رساندن یا تلقین بیماری در آن‌ها از این افراد مراقبت کنند. میزان شیوع این نوع در زنان بیشتر از مردان است به خصوص اگر مادر باشند نسبت به فرزندشان این مسئله را نشان می‌دهند.3
 

علائم اختلال ساختگی

علائم اصلی بیماران مبتلا به اختلال ساختگی، توانایی این افراد در بروز استادانه علائم جسمانی است به گونه‌ای که باعث می‌شود از بیمارستان پذیرش بگیرند و بستری شوند. این بیماران برای تایید سابقه خود ممکن است علائم را تقلید کنند. افراد مبتلا به اختلال ساختگی از انواع اختلالاتی که باعث بستری شدن در بیمارستان می‌شود آگاه هستند تا بتوانند دکتران را فریب دهند.

یکی از ویژگی‌های افراد مبتلا به اختلال ساختگی این است که آن‌ها تاریخچه مفصل روانپزشکی برای خود شرح می‌دهند و دروغ پردازی و شیادی در رفتار خود نشان می‌دهند. باید بدانید که بسیاری از این بیماران هویت روشنی نداشته و خودانگاره ضعیفی دارند.1
 

تشخیص اختلال ساختگی

تشخیص اختلال ساختگی اغلب بسیار دشوار است. مبتلایان متخصص ساختن بسیاری از بیماری ها و شرایط مختلف هستند.

استفاده شخص از پزشکان و بیمارستان های متعدد، استفاده از نام جعلی و مقررات حفظ حریم خصوصی و محرمانه بودن اطلاعات پزشکی تا حدی تشخیص را دشوار یا حتی غیرممکن کند.

تشخیص مبنی بر شناسایی عینی علائمی است که ایجاد می شود. پزشک ممکن است در موارد زیر مشکوک به اختلال شود.

سابقه پزشکی معنی ندارد.

بیماری از روند معمول پیروی نمی کند.

علائم با یا نتایج آزمایشگاه متناقض هستند.

هیچ دلیلی برای بیماری یا جراحتی وجود ندارد.

با وجود درمان مناسب، بدون هیچ دلیل واضحی بهبودی صورت نمی گیرد.

فرد در مقابل نشان دادن اطلاعات و سوابق پزشکی قبلی، به پزشک یا اعضای خانواده مقاومت می کند.

برای کمک به تعیین اینکه آیا فردی دارای اختلال ساختگی است، پزشک:

یک مصاحبه مفصل انجام می دهد.

سوابق پزشکی گذشته تان را بررسی می کند.

برای اطلاعات بیشتر با اعضای خانواده بیمار صحبت می کند.

آزمایش های لازم را برای برطرف کردن مشکلات جسمی احتمالی ارائه می دهد.

ممکن است برای تشخیص بهتر از معیارهای اختلال ساختگی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، منتشر شده توسط انجمن روان پزشکی آمریکا، استفاده کند.2
 

آسیب‌های اختلال ساختگی

کسانی که این اختلال را دارند هر آسیبی را به بدنشان وارد می‌کنند تا توجه دیگران را جلب کنند و بعد از مدتی این کار برای آن‌ها عادی می‌شود و ممکن است دست به کارهایی بزنند که کاملا جان آن‌ها را به خطر بیندازد و هیچ‌وقت توان لذت بردن از زندگی را ندارند به دلیل این که ذهنشان همیشه درگیر بیماری ساختگی‌شان است و چیزی که شرایط آن‌ها را بدتر می‌کند این است که فکر می‌کنند اگر تا این حد پیش نروند کسی به آن‌ها توجه نمی‌کند و علاقه‌ای به آن‌ها ندارند. این افراد آسیب روانی زیادی به اطرافیانشان وارد می‌کنند به دلیل این که دائم نگران‌شان هستند و بعد از مدتی که بفهمند این کار برای جلب توجه بوده از آن‌ها دور می‌شوند.3
 

درمان اختلالات ساختگی

اختلال ساختگی به طور مشخص در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و این اختلال برای بیماران ناتوان کننده است و اغلب سبب آسیب‌های جدی یا واکنش‌های نامطلوب ناشی از درمان می‌شود. سیر بستری‌های مکرر یا دراز مدت، به طور آشکار با کار حرفه‌ای هدفمند و روابط بین فردی ناسازگار است.

در بسیاری از موارد پیش آگهی خوب نیست و هیچ درمان روانی خاصی در رفع اختلال ساختگی موثر نبوده است بنابراین بهتر است درمان روی اداره بیمار متمرکز شود تا سعی بر معالجه کامل آن داشته باشیم. همچنین کمک گرفتن از یک روانشناس و متخصص در زمینه اختلالات روانی و کنترل اضطراب می‌تواند به بهبود مشکل کمک کند.1

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.pezeshket.com
3.www.kanonmoshaveran.com